مو بافتی منحصر به‌فرد است؛ بافتی که تقریبا رشد و تکثیر دائمی دارد. ریزش و رشد موها چرخشی است و در نواحی مختلف بدن مدت زمان هر چرخه تفاوت دارد مثلا در ناحیه سر هر 3 تا 5 سال یکبار مو دچار ریزش و بعد وارد فاز استراحت می‌شود و دوباره رشد می‌کند. این مساله به آن معنی است که در ناحیه سر 85 درصد موها به‌طور کلی در حال رشد و تکثیرند و 15 درصد در حال استراحت که در دوره 3- 2 ماهه می‌ریزند. در حالت طبیعی، ریزش 50 تا 100 تار مو در روز طبیعی است اما عوامل مختلفی باعث افزایش این ریزش می‌شود.
عواملی که باعث ریزش مو می‌شوند یا برگشت‌پذیرند یا غیرقابل‌برگشت و با توجه به این مسئله، برای ریزش مو درمان‌های مختلفی وجود دارد که از یک فرد به فرد دیگر متفاوت است.
مهم‌ترین علل ریزش موی غیرقابل‌برگشت
بیماری‌های التهابی مثل لیکن‌پلان، لوپوس، انواع کچلی و عفونت پیاز مو از علل ریزش دائمی مو هستند. درمان این نوع، متوقف کردن هر چه سریع‌تر بیماری اصلی است. بعد از سال‌ها و خاموش شدن بیماری، امکان پیوند مو وجود دارد. در محل جوشگاه و جای جراحی‌ها و محل رادیوتراپی ریزش موی مجدد امکان ندارد و باید کاشت انجام داد. در کم‌کاری تیرویید نیز ریزش مو برگشت‌پذیر نیست و باید خیلی سریع درمان‌ها را شروع کرد.
مهم‌ترین علل ریزش موی برگشت‌پذیر
از بین مهم‌ترین علل ریزش موی برگشت‌پذیر باید به این موارد اشاره کرد:
1. تغییر در سیستم داخلی بدن: گاهی بروز تغییراتی در سیستم داخلی بدن باعث ریزش موی تلوژنی می‌شود. در نتیجه تعداد موی بیشتری وارد فاز استراحت خواهدشد. از این عوامل می‌توان به رژیم‌های سخت تغذیه‌ای، کم‌کاری تیرویید، کم‌خونی، بیماری‌های تب‌دار شدید، اعمال جراحی وسیع یا زایمان اشاره کرد. در این موارد باید علل زمینه‌ای را اصلاح کرد.
2. اختلال‌های هورمونی: علت برخی ریزش موها، هورمونی- ژنتیکی است. آقایانی که دچار طاسی نوع مردانه می‌شوند و خانم‌های مبتلا به ریزش موی نوع مردانه، دچار این نوع ریزش مو هستند.
در حال حاضر در آقایان درمان استاندارد ریزش موی هورمونی- ژنتیکی ماینوکسیدیل 5 درصد و قرص فیناستراید است. به تازگی قرص جدیدی به نام دوتایستراید جایگزین فیناستراید شده که طولانی‌اثرتر است. در عین حال می‌توانید از ترکیب‌های گیاهی حاوی رزماری هم برای متوقف کردن ریزش مو استفاده کنید. البته این درمان‌ها کمکی است و به تنهایی اثر کمی دارند.
در خانم‌ها درمان کمی متفاوت است و باید در کنار آن مشکل هورمونی را برطرف کرد. مصرف ماینوکسیدیل 2 یا 5 درصد و قرص جلوگیری از بارداری کمک می‌کند موها رویش خوبی داشته باشد. تا زمانی که دارو مصرف کنید، ریزش موی هورمونی- ژنتیکی قطع می‌شود اما به محض قطع دارو، ریزش ادامه می‌یابد. در این نوع از ریزش مو، درمان دارویی تا حد امکان ادامه دارد و در نهایت فرد به پیوند مو نیاز خواهد داشت. در کسانی که ریزش مو شدید بوده و کف سر مشخص است، درمان دارویی دیگر جواب نمی‌دهد.
3. بیماری‌های التهابی: در برخی از انواع بیماری‌های التهابی که سیستم ایمنی موها را از بین می‌برد و شایع‌ترین آن ریزش موی سکه‌ای است، ریزش مو برگشت‌پذیر است. 50-40 درصد مبتلایان به این بیماری خود به خود درمان می‌شوند اما در درصدی از بیماران متناسب با شدت بیماری به درمان نیاز است. در موارد خفیف تزریق داخل ضایعه و در برخی مواد تجویز کورتون و سایر داروهای موضعی توصیه می‌شود.
4. کمبود‌های تغذیه‌ای: در کودکان مسائل ایمنی یا تغذیه‌ای می‌تواند عامل ریزش باشد و باید به‌وسیله متخصص معاینه شوند. کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی مثل ویتامین‌های گروه B یا روی و زینک و آهن می‌تواند عامل ریزش موی کودکان باشد.
تازه‌های درمان ریزش مو
از درمان‌های جدیدتر ریزش موی آندروژنیک یا ریزش موی تلوژنی (مثلا به دنبال مصرف برخی داروها یا رژیم‌های غذایی نامناسب) تزریق برخی داروها به پوست سر است. در این روش که مزوتراپی نام دارد، داروهای مختلفی شامل ویتامین‌های مختلف گروه B و فاکتورهای رشد مختلف موثر در تقویت فولیکول‌های مو براساس صلاحدید متخصص پوست به صورت دوره‌ای در پوست سر تزریق می‌شوند.
این کار در بسیاری از موارد به توقف ریزش موی شدید و ضخیم‌تر شدن موهای نازک شده، کمک می‌کند. این درمان ابتدا به صورت هفتگی شروع می‌شود و سپس فواصل تزریق افزایش می‌یابد. امروزه با پیشرفت تکنولوژی، داروهای مزوتراپی در حال ورود به عرصه کاربری هستند.
از روش‌های دیگر که اخیرا در کنگره‌های علمی نیز به آن اشاره می‌شود، استفاده از پلاسمای غنی از پلاکت خود فرد برای تقویت فولیکول‌های مو و درمان ریزش موی آندروژنیک است. متاسفانه از این روش (PRP) در ایران استفاده‌های تبلیغاتی دروغین شد و عده‌ای پزشک‌نما، از آن به‌عنوان درمان قطعی فقط با یک بار تزریق یاد کرده‌اند اما این ادعا واقعیت ندارد.
برای رسیدن به هدف درمانی به تجدید تزریق نیاز دارد. مثلا در ابتدا چند جلسه تزریق هر 2 ماه لازم است و سپس در صورت رسیدن به پاسخ درمانی می‌توان فواصل تزریق را افزایش داد و نهایتا به سالی یک مرتبه رساند. اصولا ماندگاری تاثیر یک بار تزریق PRP حداکثر 300 روز است.
نکته مهم دیگر آنکه تزریق PRP برای همه افراد مفید نیست. مصرف برخی داروها مانند آسپیرین که عملکرد پلاکت‌ها را مختل می‌کند، تاثیر PRP را از بین می‌برد و همچنین در برخی بیماری‌ها مانند بیماری‌های خودایمنی یا در بیماران مبتلا به بدخیمی‌ها، مصرف PRP ممنوع است.
اما باید دانست که PRP سرطانزا نیست اما اگر به یک ضایعه سرطانی یا دارای استعداد تبدیل به سرطان تزریق شود، پرواضح است که سیر آن را تسریع می‌کند و اگر جز این باشد PRP که غنی از فاکتورهای رشد مختلف است، دیگر PRP نیست.
میزان تاثیر PRP در ریزش موی آندروژنیک در افراد مختلف متفاوت است و در عده‌ای هیچ اثری ندارد و در برخی اثر کاملا واضح و اعجاب‌انگیز دارد. معلوم نیست که چه عواملی در این تفاوت موثرند و هنوز تا یافتن پاسخ مطالعات علمی فراوانی لازم است.